Ασσάαντ Ελίας ΚαττάνΌταν ο Πούτιν εκδικείται την ιστορία του: Η επέμβαση στην Ουκρανία ως ακύρωση του ρωσικού πολιτισμού
Τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές, τα πολεμικά αεροσκάφη του νέου Ρώσσου αυτοκράτορα πλήττουν το όμορφο Κίεβο και οι σειρήνες συναγερμού ηχούν απ’ άκρη σε άκρη στην ουκρανική πρωτεύουσα. «Ποιος πίστεψε στο κήρυγμά μας» επιβεβαιώνει ο προφητικός λόγος του Ησαΐα: τα αεροπλάνα του Βλαδίμηρου Πούτιν βομβαρδίζουν το Κίεβο, όχι την Τιφλίδα, το Γιερεβάν, το Βερολίνο, το Παρίσι ή την Κωνσταντινούπολη και φυσικά ούτε τη Νέα Υόρκη. Ο Πούτιν θέλει να εκδικηθεί τους Ουκρανούς …και την ιστορία του. Καταστρέφει το λίκνο της ίδιας της ιστορίας του και όχι το λίκνο του δυτικoύ πολιτισμού που τόσο πολύ του προκαλεί απέχθεια και ναυτία. Καταστρέφει το αρχαίο Κίεβο και την ξακουστή Λαύρα των Σπηλαίων, της οποίας η ίδρυση ανάγεται τον 11ο αι. και θεωρείται ως γενέθλιος και ιερός τόπος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας· εκεί, τα λείψανα των αγίων αναδύουν αδιάκοπα την ευωδία του μύρου, την ευλογία του οποίου λαμβάνουν χιλιάδες προσκυνητές κάθε μέρα. Καταστρέφει το Κίεβο, περήφανο για τον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας που παραπέμπει στο πνεύμα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σλαβικού χριστιανισμού, που έχει τις ρίζες του στο πολιτισμικό περιβάλλον του Βυζαντίου, και πιο συγκεκριμένα της Κωνσταντινούπολης, στις γενναιόδωρες όχθες του Βοσπόρου και τις αχτίνες του ήλιου που χορεύουν πάνω στους παφλασμούς των κυμμάτων.
Στο Κίεβο εξυφάνθηκαν οι απαρχές του πολιτισμού του ρωσικού λαού. Εκεί, χάρη στη φροντίδα και τη μέριμνα Ελλήνων μοναχών και των ευλογημένων μαθητών τους, οι Ρώσοι άρχισαν να θέτουν τα θεμέλια του πολιτισμού τους: βιβλία, μνημεία, ιερές εικόνες λουσμένες στο φως των χρωματισμών τους όπου φανερώνεται το νόημα. Κατά συνέπεια, η επίθεση που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες από τον επικεφαλής του Κρεμλίνου ενάντια στη γειτονική του χώρα και το «μαλακό του υπογάστριο», όπως αρέσκονται οι αδαείς να το αποκαλούν, δεν θα πρέπει να αξιολογείται μόνο με βάση πολιτικές και οικονομικές ερμηνείες, αλλά λαμβάνει ταυτόχρονα και ιδιαίτερου βάθους πολιτισμικές συνδηλώσεις. Πράγματι, η καταστροφή των ριζών δεν είναι μια υπόθεση παροδική, όπως ακριβώς δεν αποτελεί απλά και μόνο το μοιραίο αποτέλεσμα αναπόφευκτων πολέμων.
Το πιο σημαντικό στην περίπτωση του νέου τυράννου, είναι ότι εμφανίζεται ως ο πρώτος τύραννος της ιστορίας, ο οποίος διεξάγει ένα πόλεμο ενάντια στην ίδια του την ιστορία, τον πολιτισμό και τελικά ενάντια στον ίδιο του τον εαυτό και αυτό καταστρέφοντας την αρχαιότερη πόλη στην ιστορία του ρωσικού λαού, έστω κι’ αν αυτή είναι σήμερα η πρωτεύουσα της Ουκρανίας.
Αναφέρεται συχνά ότι εκείνοι που κατέστρεψαν τη Βηρυτό στις αρχές του εμφυλίου πολέμου (1975-1990) ήταν οι κάτοικοι της υπαίθρου που μισούσαν την εξαίσια εκείνη πόλη λόγω του πλούτου, της λάμψης και του ξέφρενου ρυθμού της, χαρακτηριστικά που προκαλούσαν αμηχανία και σύγχυση σε κάποιους κατοίκους της υπαίθρου. Λέγεται επίσης ότι το Παρίσι σώθηκε ακριβώς από την ομορφιά του, όταν ένας αξιωματικών των Ναζί αρνήθηκε να εκτελέσει τη διαταγή του Φύρερ να κάψει «την πόλη που κοιμόταν στον κήπο της φιλαρέσκειάς της» όταν άρχισαν να διαφαίνονται στον ορίζοντα τα σημάδια της ναζιστικής ήττας. Είναι βέβαια θεμιτό να αναρωτηθούμε και για κείνους που θέλησαν να εκδικηθούν την Χόμς και τη Χάμα και τις άλλες πόλεις της πατρίδας του Χαμ και φρόντισαν να παραμορφώσουν τις γειτονιές και να σπείρουν την καταστροφή στις προγονικές οδούς.
Όσο για τον νέο αυτοκράτορα, εκδικείται στις μέρες μας τις πηγές της ίδιας του της ιστορίας, καταστρέφει τις γεωγραφικές συντεταγμένες όπου εκκολάφθηκε ο πολιτισμός του λαού του κι αυτό παρά το γεγονός ότι διεξάγει πόλεμο ενάντια στην Ουκρανία στο όνομα του ρωσικού εθνικισμού· πρόκειται, ωστόσο, για έναν εθνικισμό διογκωμένο, όπου συναντιούνται οι φιλοδοξίες για την αναβίωση της τσαρικής αυτοκρατορίας με την αλαζονεία της σοβιετικής ιδεολογίας, στην υπηρεσία της οποίας ο Πούτιν αφιέρωσε το ένα τέταρτο του βίου του. Είναι προφανές ότι δεν είχε διαβάσει ιστορία. Οι αθεράπευτα ανόητοι δεν διαβάζουν. Κι αν διάβασε κάτι από την ιστορία του έθνους του, το μίσος τον εμπόδισε να αποδώσει φόρο τιμής σε όλους εκείνους του Ουκρανούς που σφυρηλάτησαν τη ρωσική ταυτότητα για την οποία ο ίδιος είναι περήφανος σήμερα· είχε την εντύπωση ότι με την αμετροεπή προσκόλληση σ’ αυτή την ταυτότητα θα μπορούσε να προσδώσει στη Ρωσία τη δόξα του αυτοκρατορικού της παρελθόντος και να ταΐσει με ψωμί τους φτωχούς της.
Καθώς ο αυτοκράτορας ανακοίνωσε, μέσα στην ψευδαίσθηση του μεγαλείου του, την εισβολή στην Ουκρανία και εκμεταλλεύτηκε τις δυνατότητες του τεράστιου στρατού του, απειλητικός και εκφοβιστικός, έμοιαζε με κάποιον που έχει νοσταλγία για τις περασμένες εποχές που γέννησαν τη Σοβιετική Ένωση και έδωσε σε μια χούφτα τυράννους την ευκαιρία να περιφρονήσουν την ελευθερία των ανθρώπων και να ποδοπατήσουν τα όνειρά τους από το Ιρκούτσκ μέχρι την Καμπούλ. Ξέχασε ότι το τείχος του Βερολίνου έχει μετατραπεί πλέον σε τουριστικό αξιοθέατο κι ότι η ιστορία δεν γυρίζει πίσω. Αλλά το πιο σημαντικό στην περίπτωση του νέου τυράννου, είναι ότι εμφανίζεται ως ο πρώτος τύραννος της ιστορίας, ο οποίος διεξάγει ένα πόλεμο ενάντια στην ίδια του την ιστορία, τον πολιτισμό και τελικά ενάντια στον ίδιο του τον εαυτό και αυτό καταστρέφοντας την αρχαιότερη πόλη στην ιστορία του ρωσικού λαού, έστω κι’ αν αυτή είναι σήμερα η πρωτεύουσα της Ουκρανίας.
Ο Ασσάαντ Ελίας Καττάν (Assaad Elias Kattan) είναι ορθόδοξος θεολόγος με καταγωγή από τον Λίβανο και καθηγητής στην έδρα της Ορθόδοξης Θεολογίας στο Κέντρο Θρησκειολογικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Münster στη Γερμανία.
Η μετάφραση από τα γαλλικά του εν λόγω κειμένου έγινε από τον διαχειριστή του ιστολογίου.
Το εικαστικό αποτελεί λεπτομέρεια από τον πίνακα «To Βάπτισμα του Κιέβου» (1883) του Ρώσου καλλιτέχνη Klavdy Lebedev (1852-1916) που βρίσκεται στο Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης.
Γιάννης Καμίνης
