Η ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΟ ΙΕΡΟ ΒΗΜΑ

Ακούστε το άρθρο

Η πρώτη φορά που είδα κορίτσι να βοηθάει στο ιερό ήταν σε ρωμαιοκαθολικό ναό. Εκείνη την περίοδο βίωνα μια κρίση στην εκκλησία, αντιμετωπίζοντας τον πόνο που προερχόταν από εμπειρίες απόρριψης, υποτίμησης και απώθησης. Θυμάμαι ότι έκλαιγα γονατισμένη σε έναν χώρο διαμορφωμένο για προσευχές κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας. Με δάκρυα στα μάτια κοίταξα προς το Ιερό Βήμα και παρατήρησα δυο παπαδάκια. Έκπληκτη είδα ότι ήταν ένα κορίτσι περίπου οκτώ ή εννιά ετών μαζί με ένα αγόρι λίγο μεγαλύτερο. Στην αρχή δεν μπορούσα να το πιστέψω και νόμισα ότι επρόκειτο για μικρό αγόρι με μακριά μαλλιά· γρήγορα όμως συνειδητοποίησα ότι ήταν κορίτσι. Το αγόρι βοηθούσε το κοριτσάκι καθοδηγώντας το και δείχνοντάς του τι έπρεπε να κάνει. Καθώς εκείνη τον κοίταζε προσεκτικά, το αγόρι την κατεύθυνε με στοργή ενθαρρύνοντάς την στο έργο της. Έμεινα άναυδη. Αυτό ήταν ένα απ’ τα πιο όμορφα πράγματα που είχα δει στη ζωή μου.

Μίλησα στον ρωμαιοκαθολικό ιερέα γι’ αυτό το φαινόμενο και μου ανέφερε ότι καταρχάς υπήρξε μεγάλη αντίδραση κατά των κοριτσιών που βοηθούσαν στη Λειτουργία στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Παρόλα αυτά οι ενορίες επέτρεπαν σε όλο και περισσότερα κορίτσια να διακονούν λόγω ανάγκης αλλά και εξαιτίας της επιθυμίας των ίδιων των κοριτσιών. Κάποια στιγμή τελικά, η εν λόγω πρακτική έλαβε επίσημη ευλογία από τη Ρώμη και επετράπη με το σκεπτικό ότι το διακόνημα εντός του Ιερού δεν συνεπάγεται και μελλοντική χειροτονία. Το επιχείρημα μου φάνηκε ορθό, λαμβάνοντας υπόψη μάλιστα ότι δεν θέλουν όλα τα αγόρια να γίνουν ιερείς, ενώ ορισμένες φορές διακονούν δίχως ιδιαίτερη θέρμη. Δεν είναι μάλιστα πιο λογικό να διακονεί σ’ αυτήν την θέση ένα κορίτσι που επιθυμεί διακαώς να υπηρετήσει τον Θεό παρά ένα αγόρι που δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο;

Όταν επέστρεψα στο σπίτι προσευχήθηκα για την κόρη μου τη Βέρα, η οποία ήθελε να διακονήσει στο Ιερό αλλά την είχαν απορρίψει. Παρακάλεσα τον Θεό να κάνει το αδύνατο δυνατό, ζητώντας του να πραγματοποιήσει την επιθυμία της. Του ζήτησα επίσης να ενισχύσει την έλξη που είχε προς τα Μυστήρια της Εκκλησίας από τότε που ήταν μόλις τεσσάρων ετών, επειδή από τότε την είχα αφιερώσει ολόψυχα στη διακονία και το θέλημα του Θεού. Ζήτησα επίσης και από τον Άγιο Νικόλαο να μεσιτεύσει. Αν και ένοιωθα απελπισμένη, εξακολουθούσα να πιστεύω ότι ο Θεός θα απαντούσε στην προσευχή μου και τελικά το έκανε.

Παρόλα αυτά οι ενορίες επέτρεπαν σε όλο και περισσότερα κορίτσια να διακονούν λόγω ανάγκης αλλά και εξαιτίας της επιθυμίας των ίδιων των κοριτσιών. Κάποια στιγμή τελικά, η εν λόγω πρακτική έλαβε επίσημη ευλογία από τη Ρώμη και επετράπη με το σκεπτικό ότι το διακόνημα εντός του Ιερού δεν συνεπάγεται και μελλοντική χειροτονία. Το επιχείρημα μου φάνηκε ορθό, λαμβάνοντας υπόψη μάλιστα ότι δεν θέλουν όλα τα αγόρια να γίνουν ιερείς, ενώ ορισμένες φορές διακονούν δίχως ιδιαίτερη θέρμη. Δεν είναι μάλιστα πιο λογικό να διακονεί σ’ αυτήν την θέση ένα κορίτσι που επιθυμεί διακαώς να υπηρετήσει τον Θεό παρά ένα αγόρι που δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο;

Μερικούς μήνες αργότερα βλέποντας την κόρη μου να διακονεί σε μια Ορθόδοξη εκκλησία δεν μπορούσα να το πιστέψω. Αν και είχα προσευχηθεί στον Θεό να επιτρέψει στη Βέρα τη διακονία στο Ιερό, τώρα βλέποντας την να το πράττει ένιωθα την αγάπη, την τιμή και την εκτίμησή του Χριστού προς την κόρη μου με τον ίδιο τρόπο όπως και σε κάθε αγόρι. Μου αποκάλυψε ότι είναι άξια να βρίσκεται μέσα στα Άγια των Αγίων.

Την παρακολουθούσα καθώς βοηθούσε τον ιερέα, φέρνοντάς του το θυμιατό και το ζέον, καθώς κρατούσε το κερί κατά τη διάρκεια ανάγνωσης του Ευαγγελίου. Την θαύμασα βλέποντάς την να χαμογελά ενθουσιασμένη κατά τη μεταφορά των Τιμίων Δώρων στη Μεγάλη Είσοδο με μια λαμπάδα, ενώ όλο το εκκλησίασμα χαμογελούσε με χαρά. Παρατήρησα πώς κοίταζε προσεκτικά καθώς κρατούσε το μάκτρο την ώρα που προσέρχονταν οι πιστοί στη Θεία Ευχαριστία. Πράγματι, ο Θεός έκανε το αδύνατο δυνατό.

«Είδα τον Χριστό από κοντά», μου είπε. «Ήμασταν μαζί».

«Εσύ και ο Χριστός;» τη ρώτησα.

 «Ναι, ο Χριστός κι εγώ, βοηθήσαμε την Εκκλησία και ένιωσα πανέμορφα»

«Τι σου άρεσε πιο πολύ στη διακονία;» τη ρώτησα.

«Η προσευχή. Το καλύτερο ήταν ότι ένιωσα πώς η καρδιά μου ανέρχεται προς Εκείνον».

«Και τι σου άρεσε περισσότερο απ’ όσα έπρεπε να κάνεις στο Ιερό, τι ήταν το αγαπημένο σου;»

«Να κρατάω τη λαμπάδα. Στο κερί βρίσκεται ο Θεός και ένιωσα μέσα απ’ τη καρδιά μου ότι τον καλώ καθώς το κρατούσα και πως εκείνος είναι μέσα μου και με στηρίζει» μου απάντησε με ενθουσιασμό έχοντας τα χέρια στη καρδιά της.

Συνέχισε και μου είπε: «Νοιώθω ότι και τα κορίτσια έχουν αγάπη και δύναμη. Ο Θεός τους έδωσε δύναμη, οπότε πρέπει να τη χρησιμοποιούν. Αλλά κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα κορίτσια δεν πρέπει να διακονούν στην Αγία Τράπεζα, εγώ όμως νομίζω ότι στον Θεό αρέσει τα κορίτσια να είναι εκεί».

«Συμφωνώ. Ελπίζω μια μέρα να μπορέσουμε να διακονήσουμε μαζί με αγάπη ως μητέρα και κόρη» της είπα αγκαλιάζοντάς την. Να διακονούμε τον Θεό είναι πλέον ένα όνειρο που μοιραζόμαστε και οι δυο μας.

Όταν ως Εκκλησία δεν αναγνωρίζουμε την πλήρη αξία της γυναίκας, αποτυγχάνουμε να αναγνωρίσουμε και τον ίδιο τον Θεό στην πληρότητά Του. Επομένως, δεν μπορούμε ούτε να Τον τιμήσουμε ούτε να Τον δοξάσουμε όπως πρέπει. Δεν πρέπει να φοβόμαστε το θηλυκό γένος, διότι και αυτό προέρχεται από τον Θεό. Πρέπει επίσης να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην υποτιμούμε ούτε να απωθούμε το Άγιο Πνεύμα. Η Εκκλησία μπορεί να ευδοκιμήσει μέσω των χαρισμάτων των κοριτσιών μας, χαρισμάτων που εκπορεύονται από τις αγνές επιθυμίες της καρδιάς τους. Είναι καιρός να επιτρέψουμε τα κορίτσια να διακονήσουν το Ιερό Βήμα και ως μητέρες να υπερασπιστούμε με θάρρος τις κόρες μας, παρά τα προβλήματα που ενδεχομένως προκύψουν. Δεν το οφείλουμε μόνο σ’ αυτές αλλά και στις μελλοντικές γενιές των γυναικών.

Εκείνο το κυριακάτικο πρωινό ο Θεός μου έδειξε το μικρό αγόρι που ενθάρρυνε το κορίτσι κατά τη διάρκεια της διακονίας στο Ιερό. Το εν λόγω θέαμα μου έδωσε ελπίδα και μια εικόνα που θα μείνει για πάντα στο μυαλό μου. Έμοιαζε πολύ με εικόνες που είχα δει σε βιβλία για την Αγία Γραφή όταν ήμουν παιδί, όπου ο Ιησούς αναφέρεται κυριολεκτικά στις γυναίκες λέγοντάς τους να διακηρύξουν την Ανάσταση. Αυτό στην ουσία σημαίνει ότι καθίστανται απόστολοι, ελεύθερες να ακολουθήσουν την αληθινή τους κλίση και τη φύση τους.

Όταν ως Εκκλησία δεν αναγνωρίζουμε την πλήρη αξία της γυναίκας, αποτυγχάνουμε να αναγνωρίσουμε και τον ίδιο τον Θεό στην πληρότητά Του. Επομένως, δεν μπορούμε ούτε να Τον τιμήσουμε ούτε να Τον δοξάσουμε όπως πρέπει. Δεν πρέπει να φοβόμαστε το θηλυκό γένος, διότι και αυτό προέρχεται από τον Θεό. Πρέπει επίσης να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην υποτιμούμε ούτε να απωθούμε το Άγιο Πνεύμα. Η Εκκλησία μπορεί να ευδοκιμήσει μέσω των χαρισμάτων των κοριτσιών μας, χαρισμάτων που εκπορεύονται από τις αγνές επιθυμίες της καρδιάς τους. Είναι καιρός να επιτρέψουμε τα κορίτσια να διακονήσουν το Ιερό Βήμα και ως μητέρες να υπερασπιστούμε με θάρρος τις κόρες μας, παρά τα προβλήματα που ενδεχομένως προκύψουν. Δεν το οφείλουμε μόνο σ’ αυτές αλλά και στις μελλοντικές γενιές των γυναικών.

Η Varvara Gulina είναι κόρη Ρώσο-ουκρανού ορθόδοξου ιερέα και αγιογράφου. Από μικρή ηλικία, βοηθούσε τον πατέρα της σε αγιασμούς, βαπτίσεις, κηδείες και επισκέψεις σε ασθενείς και ετοιμοθάνατους (στις ΗΠΑ αλλά και τη Ρωσία). Η Βαρβάρα τραγουδάει και είναι ψάλτρια και αναγνώστρια στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Πήρε το πτυχίο της στην Ψυχολογία και ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στην Διοίκηση και την Πρακτική της Δημόσιας Υγείας, με έμφαση στην έμφυλη  βία στους σλαβικούς πολιτισμούς. Η Βαρβάρα είναι αυτή τη στιγμή υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο, στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, επικεντρώνοντας την έρευνά της στα κοινά στοιχεία μεταξύ της βίας κατά των γυναικών και των διαταραχών λόγω χρήσης ουσιών. Συνεχίζει να βοηθά κακοποιημένες γυναίκες εντός και εκτός της Εκκλησίας, και τους παρέχει υποστήριξη, βοήθεια και πόρους. Η Βαρβάρα αγαπά βαθιά την Ορθόδοξη Εκκλησία και είναι αφοσιωμένη στο να βοηθά κορίτσια και γυναίκες να γνωρίσουν τον εν Χριστώ εαυτό τους, εμπνέοντάς τις και ενθαρρύνοντάς τις να επιδιώξουν τους θεόδοτους σκοπούς τους.

Το παρόν κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 19 Ιανουαρίου 2024 στο ιστολόγιο Public Orthodoxy και αναδημοσιεύεται με την άδεια της συγγραφέως. Μετάφραση από τα αγγλικά: Γιάννης Καμίνης.

Φωτογραφία του Κωστή Δρυγιανάκη, από την Λειτουργία της Μ. Πέμπτης 2017, στην ενορία Αγίας Παρασκευής Βόλου, όπου διακόνησαν κορίτσια παπαδάκια, κατόπιν πρωτοβουλίας του π. Κωνσταντίνου Φλάκη.